A jak to jest, że Janusz zje na kolację wszystko, co podstawi mu pod nos Grażynka - raz naleśniki na słodko, a drugi raz - zapiekankę z cukinią i parmezanem, a jeszcze kiedy indziej pajdę chleba ze smalcem i ogórkiem kiszonym, a jego kolega Seba nie wyobraża sobie kolacji inaczej, jak tylko trzy kromy chleba z szynką, serem, ogórkiem i pomidorem?
Jak możemy zaobserwować - różnimy się między sobą w wielu obszarach. Nawet w sposobie dostarczania sobie energii niezbędnej do życia.
Na zagadnienie dotyczące stylów jedzenia natknęłam się w książce Grażyny Wieczorkowskiej - Wierzbińskiej pod tytułem Psychologiczne ograniczenia. Bardzo zaciekawił mnie ten temat, ponieważ - jak wiecie - moje zainteresowania skłaniają się ku psychologii odżywiania i psychodietetyki.
W psychologii różnic indywidualnych mówi się o stylach działania. Każdy człowiek prezentuje styl działania, który jest swego rodzaju preferowaną strategią przystosowawczą w różnego typu sytuacjach. Szczególnym typem schematów behawioralnych, znajdujących się w obszarze stylów działania, jest STYL JEDZENIA.
Z biegiem czasu każdy z nas wykształca typowe dla siebie zachowania dotyczące sposobu jedzenia. Niektórzy jedzą tylko produkty spełniające określone standardy, tylko w określony sposób i tylko o określonych porach. Przeciwieństwem takich osób są ludzie, którzy mogą jeść wszystko, zawsze i wszędzie. Te różne style jedzenia określa się jako STYL PUNKTOWY vs STYL PRZEDZIAŁOWY.
Przedziałowy styl jedzenia przejawiają osoby charakteryzujące się szerokimi obszarami akceptacji produktów, miejsca, czasu i sposobu jedzenia. Punktowy styl jedzenia prezentują natomiast osoby, które mają precyzyjne reguły dotyczące tego, co, kiedy i jak może zostać zjedzone.
Przedziałowość stylu jedzenia została przeanalizowana na 4 wymiarach określających dominującą motywację jedzenia:
1. wisceralna (poszukiwanie sytości- jedzenie dolne vs zmysłowa (poszukiwanie wrażeń zmysłowych) - jedzenie górne
2. zewnętrzna (dostępność pożywienia) vs wewnętrzna (głód)
3. emocjonalna (hamujący vs wzmagający łaknienie wpływ emocji)
4. czas (stopień rytmiczności)
Jedzenie emocjonalne jest bardzo silnie związane z pozostałymi aspektami jedzenia przedziałowego i kontrolą procesu jedzenia. Osoby jedzące pod wpływem emocji (smutku, radości, strachu, wstydu, lęku) jedzą nieregularnie i są częściej motywowane wisceralnie (by poczuć sytość) niż zmysłowo. Styl przedziałowy jest związany z mniejszą kontrolą procesu jedzenia. Styl przedziałowy predysponuje także do zaburzeń odżywiania (np. napadowego objadania się), a także utrudnia wyrtwanie w diecie odchudzajacej. Osoby charakteryzujace się tym stylem jedzenia mają dużo częściej problemy z wagą i nie mogą pozbyć się naprogramowych kilogramów. Ten styl zdecydowanie ogranicza sukcesywne i trwałe prowadzenie zdrowego stylu życia.
Profesor Grażyna Wieczorkowska - Wierzbińska wskazuje, że poznanie stylu jedzenia danej osoby jest pierwszym etapem do efektywnego odchudzania się i zmiany życia na zdrowsze. Najpierw należy pozbyć się psychologicznych ograniczeń, które sprawiają, że człowiek trwa w danym schemacie i dopiero później rozpoczynać diety. Co ważne - w przypadku niektórych ludzi - pierwszym etapem przejścia na takową dietę najbardziej pomocna może być psychoterapia! Każdy schemat, którey reprezentujemy jest w nas głęboko zakorzeniony i wielokrotnie utrwalany, zatem zmiana i wyzbycie się go może okazać się bardzo trudnym, długotrwałym, ale wartym zachodu zadaniem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz